گرفتگی بینی بعد از جراحی بینی یکی از مشکلات رایجی است که بسیاری از بیماران در دوران مراقبت های بعد از جراحی بینی تجربه می‌کنند. این عارضه که معمولاً به دلیل تورم داخلی بینی و تجمع ترشحات رخ می‌دهد، می‌تواند باعث اختلال در تنفس، ناراحتی و مشکلات خواب شود. آگاهی از دلایل بروز این مشکل و روش‌های کاهش آن، می‌تواند به تسریع روند بهبودی پس از عمل بینی کمک کند. در ادامه، به بررسی علل گرفتگی بینی، مدت زمان برطرف شدن آن و راهکارهای مؤثر برای کاهش این عارضه می‌پردازیم.
علت گرفتگی بینی بعد از عمل
پس از جراحی بینی، تورم بافت‌های داخلی و خارجی بینی طبیعی است و می‌تواند تا چند هفته بر روی عملکرد تنفسی تأثیر بگذارد. مهم‌ترین علل گرفتگی بینی بعد از عمل شامل موارد زیر هستند:
- تورم مخاطی و بافت‌های داخلی
پس از جراحی، بدن برای ترمیم آسیب‌های واردشده واکنش نشان می‌دهد که یکی از این واکنش‌ها التهاب و تورم بافت‌های داخلی بینی است. این تورم می‌تواند مسیرهای تنفسی را مسدود کند و منجر به احساس گرفتگی شود. - باقی ماندن ترشحات و لخته‌های خون
بعد از جراحی، بدن شروع به تولید مخاط بیشتری می‌کند که همراه با لخته‌های خون ممکن است در داخل بینی باقی بماند و باعث انسداد شود. - خشک شدن مخاط بینی
استفاده از داروهای بیهوشی و قرار گرفتن در محیط‌های خشک می‌تواند باعث کاهش رطوبت بینی شده و خشکی مخاط منجر به افزایش احساس گرفتگی شود. - انحراف تیغه بینی
در برخی موارد، بیمارانی که تیغه بینی (سپتوم) آن‌ها به‌طور مادرزادی دچار انحراف بوده است، پس از جراحی دچار مشکلات تنفسی بیشتری می‌شوند. در صورت تداوم این مشکل، ممکن است نیاز به بررسی و درمان بیشتر باشد. - التهاب و چسبندگی داخل بینی
گاهی در روند بهبود زخم‌های جراحی، چسبندگی‌های داخلی ایجاد می‌شود که می‌تواند مسیرهای هوایی را مسدود کند. این مشکل معمولاً با معاینه و مداخله پزشک قابل رفع است.
آیا کیپ شدن بینی بعد از عمل طبیعی است ؟
این عارضه کاملاً طبیعی و شایع است و معمولاً جای نگرانی ندارد. این حالت اغلب به دلیل تورم داخلی ، تجمع ترشحات یا وجود تامپون و اسپلینت در بینی ایجاد می شود و ممکن است تا چند هفته ادامه داشته باشد. بسیاری از بیماران در روزهای اول پس از جراحی احساس گرفتگی و سختی در تنفس از راه بینی دارند که به مرور و با کاهش التهاب برطرف می شود. تنها در صورتی که کیپ شدن بینی مدت طولانی باقی بماند یا با علائمی مانند ترشح چرکی ، تب یا درد شدید همراه باشد ، لازم است برای بررسی عفونت یا انسداد ساختاری با پزشک مشورت شود.
مدت زمان رفع گرفتگی بینی بعد از جراحی
مدت زمان بهبودی گرفتگی بینی به عوامل مختلفی مانند نوع جراحی، میزان تورم، شرایط بدنی بیمار و رعایت مراقبت‌های بعد از عمل بستگی دارد. اما به‌طور کلی:
- در ۲ تا ۴ هفته اول: میزان تورم و ترشحات بینی در بیشترین حالت خود قرار دارد.
- بعد از یک ماه: تورم به‌تدریج کاهش یافته و تنفس راحت‌تر می‌شود.
- بین ۳ تا ۶ ماه بعد از جراحی: بیشتر بیماران متوجه بهبود چشمگیر در وضعیت تنفس خود می‌شوند.
- تا یک سال: در برخی از موارد، بهبود کامل تورم و ترمیم نهایی بینی ممکن است تا یک سال طول بکشد.
گرفتگی بینی بعد از جراحی با چه علائمی همراه است ؟
کیپ شدن بینی معمولاً با علائمی مانند احساس فشار یا سنگینی در داخل بینی ، کاهش جریان هوا از یک یا هر دو سوراخ بینی و تنفس سخت از راه بینی همراه است. بسیاری از بیماران در این دوران ، به ویژه در شب یا هنگام دراز کشیدن ، احساس می‌کنند بینی آن ها بسته شده و مجبور می شوند از راه دهان نفس بکشند. همچنین ممکن است صدای تنفس تغییر کند یا صدای “خروپف مانند” هنگام تنفس از بینی شنیده شود.
از دیگر علائم رایج همراه با گرفتگی بینی می توان به خشکی دهان ( به‌دلیل تنفس دهانی) ، احساس کاهش بویایی و ترشحات بینی یا پوسته بستن داخل سوراخ ها اشاره کرد. گاهی این علائم با درد خفیف یا احساس سوزش در بینی نیز همراه می شوند که معمولاً طبیعی هستند و طی چند هفته با کاهش تورم و استفاده منظم از شستشوی بینی و مرطوب‌کنندههای توصیه شده ، بهبود می یابند. در صورت تشدید این علائم یا طولانی شدن آن ها ، بررسی تخصصی توسط جراح بینی ضروری است.
7 راهکار کاهش گرفتگی بینی بعد از جراحی
برای کاهش این مشکل و تسریع روند بهبودی، می‌توان اقدامات زیر را انجام داد:
- شست‌وشوی منظم بینی با سرم نمکی
استفاده از سرم شست و شوی بینی (محلول آب نمک) به پاک سازی ترشحات و جلوگیری از خشکی مخاط کمک می‌کند. این کار را حداقل ۲ تا ۳ بار در روز انجام دهید. - استفاده از دستگاه بخور سرد
بخور سرد به مرطوب نگه‌داشتن مخاط بینی و کاهش تورم کمک می‌کند. این کار مخصوصاً در محیط‌های خشک توصیه می‌شود. - پرهیز از تخلیه شدید بینی (فین کردن)
تخلیه محکم بینی می‌تواند باعث آسیب به بافت‌های در حال ترمیم شده و حتی خونریزی ایجاد کند. در هفته‌های اول بعد از جراحی ، بهتر است از فین کردن شدید پرهیز کنید. - مصرف آب کافی
نوشیدن مقدار کافی آب به کاهش غلظت ترشحات بینی کمک کرده و باعث بهبود روند بهبودی می‌شود. - پرهیز از مصرف الکل و سیگار
مصرف الکل و سیگار باعث افزایش التهاب و کاهش سرعت بهبود می‌شود. بهتر است تا چند هفته پس از عمل، از این موارد اجتناب کنید. - استفاده از داروهای ضدالتهاب و کورتیکواستروئیدها (در صورت تجویز پزشک)
گاهی پزشک ممکن است داروهای خاصی را برای کاهش التهاب و تورم بینی تجویز کند. این داروها را طبق دستور پزشک مصرف کنید و از مصرف خودسرانه پرهیز کنید. - بالا نگه داشتن سر هنگام خواب
قرار دادن چند بالش زیر سر هنگام خواب می‌تواند به کاهش تورم و گرفتگی بینی کمک کند.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
درصورتی‌که گرفتگی بینی بیش از دو ماه ادامه پیدا کند یا علائم زیر را تجربه کنید، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید:
✔️ درد شدید و غیرطبیعی در بینی یا سینوس‌ها
✔️ خونریزی غیرعادی یا افزایش مخاط بدبو
✔️ مشکل شدید در تنفس که بهبود نمی‌یابد
✔️ احساس فشار یا انسداد مداوم در یک سمت بینی
جمع‌بندی
گرفتگی بینی بعد از عمل یک عارضه طبیعی است که معمولاً در هفته‌های اول به‌تدریج بهبود می‌یابد. رعایت توصیه‌های پزشکی، شست‌وشوی منظم بینی، مصرف مایعات کافی و پرهیز از دود و آلاینده‌ها می‌تواند به کاهش این مشکل کمک کند. در صورت ادامه‌یافتن گرفتگی یا بروز علائم غیرطبیعی، بهتر است به پزشک مراجعه کنید.
جهت دریافت مشاوره از دکتر وحیده درتاج ، فرم زیر را پر کنید.
